Ánh sáng giữ một vai trò quan trọng trong không gian thiết kế và trang trí nhà ở, việc bố trí ánh sáng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị giác của con người và tính thẩm mỹ của ngôi nhà. Chính vì thế việc bố trí ánh sáng trong thiết kế nội thất cần phải được cân nhắc kỹ và lựa chọn khoa học.
Ánh sáng có thể làm thay đổi không khí của một căn phòng. Việc sử dụng ánh sáng trong thiết kế nội thất có ảnh hưởng không nhỏ tới cách phối hợp màu sắc và sự thay đổi của màu sắc trong căn phòng. Thông thường, những màu tối sẽ tạo cảm giác thu hẹp và chật chội cho căn phòng trong khi một căn phòng sử dụng nhiều gam màu sáng luôn khiến cảm thấy rộng rãi và dễ chịu hơn.
Phân loại ánh sáng
Ánh sáng sử dụng trong thiết kế nội thất bao gồm 2 loại: ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo.
Trong đó, ánh sáng tự nhiên không chỉ mang đến lợi ích tiết kiệm điện năng mà còn làm không gian thoáng đãng hơn, màu sắc trong căn phòng trở nên chân thực, nổi bật vẻ đẹp tự nhiên vốn có. Một điều quan trọng cần kể đến đó là thiếu ánh sáng mặt trời cũng ảnh hưởng đến sức khỏe con người do môi trường ẩm thấp, tối tăm.
Ánh sáng nhân tạo cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong thiết kế nội thất và nó có thể thay thế cho nguồn sáng tự nhiên ở những khu vực mà ánh sáng tự nhiên không thể chiếu vào. Thế mạnh của ánh sáng nhân tạo đó là có thể bố trí bất kỳ ở đâu theo nhu cầu và ý thích. Ánh sáng nhân tạo còn được dùng để trang trí để mang tính thẩm mỹ cho căn phòng.
Những cách bố trí ánh sáng trong nội thất
Không gian phòng khách
Đây là không gian có diện tích rộng nhất và chủ đạo của mỗi ngôi nhà. Nó tượng trưng cho sự hòa hợp giữa các thành viên cũng như mối quan hệ giao tiếp.
Phòng khách dùng ánh sáng màu gì sẽ phụ thuộc vào màu sơn tường để có thể làm nổi bật màu sơn tường. Trường hợp phòng khách nhỏ hẹp có thể thiết kế ánh sáng phòng khách đẹp hơn nhờ vào việc tập trung xử lý chiếu sáng 1 bức tường của phòng khách và sử dụng các loại đèn âm trần.
Về cơ bản cách bố trí ánh sáng phòng khách nên tạo nhiều điểm sáng theo nhu cầu nhưng không nên thắp ánh sáng quanh tivi, gương, kính và cần ưu tiên ánh sáng tự nhiên, sử dụng đèn chùm để không gian thêm ấm cúng, tạo điểm nhấn.
Đèn chùm thường mang đến cho không gian phòng khách sự sang trọng, quyến rũ. Chính vì thế, người thiết kế kiến trúc phải lựa chọn cho được một kiểu đèn phù hợp, hài hòa với khung cảnh xung quanh. Đèn âm trần thường mang đến cảm giác dịu nhẹ, giúp cân bằng với ánh sáng của đèn chùm.
Thiết kế ánh sáng phòng ngủ
Phòng ngủ nên sử dụng các màu dễ chịu, tạo sự ấm cúng và thoải mái trong việc nghỉ ngơi. Đối với ánh sáng trong phòng ngủ sẽ yêu cầu trong việc chọn màu ánh sáng, loại đèn chiếu sáng phòng ngủ hay bố trí các vị trí lấy sáng phòng ngủ tự nhiên tránh quá phòng ngủ tràn ngập ánh sáng hoặc phòng ngủ không có ánh sáng tự nhiên. Nên chọn ánh sáng phòng ngủ nên đảm bảo tiêu chuẩn và có thể điều chỉnh được cường độ ánh sáng, có không gian sinh hoạt riêng tư ngay cả khi thức và ngủ nghỉ.
Nếu phòng ngủ kèm phòng học, làm việc thì nên chú ý lắp đặt các loại đèn chức năng cho vị trí bàn học. Hoặc cũng có thể dùng bóng đầu giường để khi muốn đọc sách nhưng nên tránh cường độ ánh sáng ảnh hưởng đến người khác. Đèn cũng nên có tính năng xoay và điều chỉnh được các mức ánh sáng theo tiêu chuẩn đọc sách góp phần bảo vệ thị lực, tạo cảm giác thư thái khi đọc sách.
Phòng ngủ nên sử dụng các bóng đèn vàng tạo ánh sáng dịu nhẹ, đem lại cảm giác dễ chịu cho gia chủ. Nếu phòng ngủ kèm phòng học, làm việc thì nên chú ý lắp đặt các loại đèn chức năng cho vị trí bàn học. Hoặc cũng có thể dùng bóng đầu giường để khi muốn đọc sách, nhưng nên tránh cường độ ánh sáng ảnh hưởng đến người khác.
Đối với phòng bếp, phòng ăn
Ánh sáng nhà bếp cần được thiết kế chu đáo bởi nó là nơi hội tụ các nhu cầu sinh hoạt ăn uống của cả gia đình. Việc lấy ánh sáng cho nhà bếp có thể ưu tiên ánh sáng tự nhiên nhưng cũng cần có các bố trí ánh sáng phòng bếp bằng đèn điện khi không có ánh mặt trời.
Phòng ăn thường sử dụng ánh sáng vừa phải kết hợp ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo, cần bố trí nhiều cửa sổ thông thoáng, tạo cho phòng ăn cảm giác dễ chịu khiến cho gia chủ có thể ăn ngon miệng hơn.
Vị trí bố trí ánh sáng phòng bếp hiện đại thường có tủ bếp không gắn sát sàn Vì vậy có thể bố trí ánh sáng phòng bếp ở dưới chân bếp. Thêm vào đó, không gian phòng ăn cần được đảo bảo tiêu chuẩn ánh sáng vừa phải và lắp đặt đèn có thể điều chỉnh hắt lên xuống khi cần.
Đối với phòng học, phòng làm việc
Thiết kế chiếu sáng phòng học, phòng làm việc ngoài tận dụng ánh sáng từ các cửa sổ để lấy sáng tự nhiên, nhưng thường khá chói nên đa phần là sử dụng các loại ánh sáng nhân tạo. Thiết kế ánh sáng trong phòng học, phòng làm việc nên lưu ý lắp đặt ánh sáng chiếu từ phía bên cạnh, cách chỗ ngồi làm việc 60cm. Thiết kế chiếu sáng cho phòng học nên có luồng ánh sáng thuận tay viết và cầm sách tránh tạo nên các bóng khiến gây khó khăn cho việc học.
Chọn màu ánh sáng đèn khi thiết kế chiếu sáng cho một phòng học cần lưu ý sao cho đảm bảo về hiệu ứng ánh sáng, tăng sức sáng tạo nhưng không ảnh hưởng tới khả năng quan sát của người dùng. Đồng thời đảm bảo tiêu chuẩn ánh sáng phòng học, phòng làm việc để bảo vệ đôi mắt và giúp tăng hiệu quả, sáng tạo hơn khi sử dụng không gian này.
Thiết kế chiếu sáng hành lang, cầu thang
Thiết kế chiếu sáng hành lang, cầu thang, khu vực tiền sảnh hay nhà để xe nên lưu ý sử dụng các loại ánh sáng gián tiếp là tốt nhất. Với các lối đi hành lang, có thể sử dụng đèn chiếu sáng sâu trong tường, đèn vách để tạo cảm giác ấm cúng, xóa bỏ sự heo hút.
Chiếu sáng hành lang, cầu thang thì nên dùng đèn áp trần để chiếu thẳng hoặc có thể sử dụng đèn vách để tăng độ uốn lượn, xinh đẹp cho cầu thang, hoặc sử dụng các loại ánh sáng gián tiếp là tốt nhất.
Ánh sáng phòng vệ sinh, nhà tắm
Phòng vệ sinh, phòng tắm là nơi thường xuyên được sử dụng trong không gian nhà ở nhưng lại thường ít được chăm chút, bố trí ở những nơi mang tính chất tận dụng, ít lấy được ánh sáng tự nhiên, ẩm thấp. Do đó, nếu muốn thiết lập một không gian phòng tắm, vệ sinh thoải mái đừng quên cách tạo ánh sáng nhà vệ sinh đẹp và tiện dụng.
Nên ưu tiên ánh sáng phòng vệ sinh, phòng tắm có màu trắng bao gồm là ánh sáng mặt trời tự nhiên và bố trí đèn phòng tắm màu trắng.
Nếu có bồn tắm nhỏ, có vách ngăn kính thì nên sử dụng chung đèn với khu vực vệ sinh và lắp đặt cố định trên trần nhà là tốt nhất. Kiểu đèn âm trần cũng rất hợp với nhà vệ sinh thiếu ánh sáng tự nhiên, cần sự kín đáo, không có cửa sổ, không gian mở thông với bên ngoài.
Nếu thích trang trí phòng tắm có thể chọn đèn có điện áp thấp, nhỏ gọn hay yêu cầu cường độ chiếu sáng lớn thì nên chọn đèn halogen nhưng lưu ý đến khả năng tỏa nhiệt. Hoặc có thể sử dụng đèn chiếu sáng trang trí vào 1 khu vực nhất định của phòng tắm, nhà vệ sinh giúp tăng tính thẩm mỹ.
